Gebelikte Ayrıntılı Ultrason Şart mı?

Gebelikte Ayrıntılı Ultrason

Gebelikte ayrıntılı ultrason şart mı? sorusu, ayrıntılı ultrason yapılmaya başladığı günden beri sorulan bir sorudur.

Detaylı gebelik ultrasonu ile ayrıntılı ultrason aynı şey midir?

Ultrason, radyasyon içermeyen bir görüntüleme yöntemi olup kullanılan prob aracılığıyla ses dalgaları yollar. Organlara çarpıp dönen ses dalgaları tekrar probda toplanır, ultrason cihazında görüntü haline dönüşür. Bu sayede vücudun iç kısmında yer alan doku ve organların, içindeki damarların, kitlelerin görülebilmesini sağlar.

Ultrason, vücuttaki birçok hastalığı teşhis etmekte, anne karnındaki bebeği görüntülemekte, bazı hastalıkların ise girişimsel yöntemlerle tedavilerinde çok önemli bir yer tutmaktadır.

Ultrason nedir?

Ultrason nedir? sorusunun cevabını; kulağın duyamayacağı yüksek frekanslı ses dalgaları kullanan, radyasyon yani X ışını içermeyen görüntüleme yöntemidir, diye verebiliriz. Dolayısıyla zararsız bir işlem olduğunu söyleyebiliriz.

Yetişkin insanlarda karın, boyun, bacaklarda ultrasonla görüntüleme yapılmasının yanısıra gebelik takiplerinde, yenidoğan, bebek ve çocuk hastalıklarında ultrason kullanılabilir. Ultrasonografi işlemi ile elde edilen görüntüler, ultrasonun yapıldığı bölgeye göre farklılık gösterir. Ülkemizde hem ultrasonografi işlemi hem de elde edilen verilerin incelenerek raporlanması; ultrasonografi ve diğer görüntüleme yöntemlerine(CT,MR vs) ilişkin ileri düzeyde eğitim almış radyoloji uzmanları tarafından yapılır.

Ultrason, ses dalgalarını yollayan ve alan özel bir aygıt olan probun, görüntülenmek istenen bölgedeki cilde, jel ile uygulanması esasına dayanır. Buradan elde edilen ses dalgaları, merkezi işleme ünitesi ile görüntüye dönüştürülür. Bu işlem sırasında yakalanan görüntüler gerçek zamanlıdır ve radyoloji uzmanı tarafından değerlendirilir.

Anne karnındaki bebeğin organlarının incelenmesine ayrıntılı ultrason denir. Bu incelemeye halk arasında renkli ultrason, detaylı ultrason da denilmektedir.

Anne adayının 18. ve 23. gebelik haftaları arasında, bebeğin iç organlarını, beynini, kalbini, annenin plasentasını, annenin rahmindeki kan akışını incelemek için yapılan ultrason, bebek ve annenin sağlığıyla ilgili oldukça fazla bilgi verir.

Gebelikte Ayrıntılı Ultrasonu Kimler Yapar?

Öncelikle ultrasonu obstetrik ultrasonla ilgilenen radyologlar veya bu alanda uzmanlaşmış kadın doğum uzmanı yapar. Ayrıntılı Ultrason, Detaylı Ultrason veya İkinci Düzey Ultrason denilen muayene normal gebelik takibinden çok farklıdır.

Ayrıntılı ultrason, normal ultrasondan çok daha yüksek çözünürlüklü görüntü kalitesine sahip, Renkli Doppler, 3 ve 4 Boyutlu görüntüleme özelliğine sahip olan yeni nesil ultrason cihazları ile yapılır.

Bebeğin anne karnında iken tüm organları, bu yeni nesil makine ile detaylı bir şekilde incelenir. Bu inceleme, riskli gebelikler, genetik hastalıklar konusunda özel eğitimli olan radyoloji uzmanları yapar ve bilgilendirme raporu verilir.

Renkli Ultrason, 2 Boyutlu Ultrason 3 ve 4 Boyutlu Ultrason

2 boyutlu görüntüler: Genelde siyah-beyaz ve grinin tonlarında 1-2 milimetrik ayrıntılar şeklinde gösterilir. Bebekler önce bu şekilde incelenir. Beyni ve tüm iç organları, parmaklarına bakılır, boy ve kilosu ölçülür.

Renkli Ultrason: Renkli Doppler ultrasondur. Radyoloji uzmanı, ultrason teknolojisinin yardımı ile anne adayının rahim damarlarındaki, plasentadaki kan akımını, bebeğin kan damarlarını ve kalbindeki kan akımlarını görüntüler. Renkli Doppler ultrasonun kullanılması ile bebeğin damarları, kalbi, bebeğin gelişme bozuklukları tespit edilir.

3 Boyutlu Ultrason: Yeni nesil ultrason cihazlarının bilgisayar programlarıyla elde edilen görüntülerdir. Çok sayıda iki boyutlu görüntü, cihaz tarafından birleştirilerek üç boyutlu görüntü elde edilir. Üç boyutlu görüntülerin detayları iki boyutlu görüntülerden az olmakla birlikte vücut yüzeyinin ailenin de anlayabileceği şekilde gösterilmesini sağlar. Hareketsiz görüntülerdir.

4 Boyutlu Ultrason: Yeni nesil ultrason cihazıyla 3 boyutlu görüntülerin canlı olarak izlenmesine denilir. Bebeğin anne karnındaki yatış pozisyonun uygun olup olmaması, anne karnındaki su miktarı, anne adayının veya bebeğinin kilolu olması nedeniyle 3 ve 4 boyutlu görüntülemenin yapılması engellenebilir. Bu sebeple bebeğin durumunun tamamı incelenemez.

Ayrıntılı ultrason muayenesinde 2 boyutlu görüntüleme, renkli doppler, 3 ve 4 boyutlu görüntüleme türlerinin hemen hepsinden faydalanılır, bunların tamamıdır.

Ayrıntılı Ultrasonda Neler Değerlendirilir?

Ayrıntılı ultrasonda bebeğin organlarından;

• Kafa: Kafatası, beyin, ventriküller, koroid pleksus, beyinde kist, beyincik,
• Yüz: Dudak, damak, burun, gözler,
• Omurga bütünlüğü, belde kist,
• Göğüs kafesi, herni, kalp, akciğer,
• Karın ön duvarı, karın içindeki böbrekler, mide, karaciğer, safra kesesi, idrar kesesi ve bağırsaklar,
• Genital (cinsel) organlar,
• El ve ayaklarda kemik sayıları, 5. Parmağın orta boğumu, şekil bozukluğu
• Amniyon kesesi su miktarı ve plasenta hakkında bilgi,
• Umblikal kord değerlendirilir.

Boy, kilo, doğum tarihi de bu inceleme içinde değerlendirilebilir.

Gebelikte Ayrıntılı Ultrason Şart mıdır?

Gebelikte ayrıntılı ultrason şart mıdır? denildiğinde nelerin ayrıntılı ultrason ile değerlendirildiğine bakmak gerekir. Ayrıntılı ultrason ile anne karnındaki bebeğin vücudunda bulunan anomalileri ve genetik hastalığı düşündüren bulgular incelenir.

Anne karnındaki bebeğin genetik hastalığının olması, bebeğin vücudunda ve iç organ yapılarında ciddi kusurlar oluşturur. Örneğin; beyninde kist, kalbinde parlak nokta, barsak parlaklığında artış, belkemiğindeki açıklık, beyin boşluklarında aşırı sıvı toplaması, kalp damarlarının kalbe bağlanma hataları gibi sorunlar meydana gelebilir.

18-23. haftalardaki gebelikte ayrıntılı ultrason şart olması ya da olmaması, ayrıntılı ultrason muayenesiyle yapısal oluşum kusurlarının hemen hemen %90’ı saptanabilmesi nedeniyle kesinlikle gereklidir.

Beyin boşluklarının yani ventriküllerin genişlemesi, burun kemiğinin standartların altında ölçülmesi, elin küçük parmağında orta kemik eksikliği, ayak başparmağının diğer parmaklardan ayrık durması yani sandal gap gibi bulgular normal bebeklerde de görülebilir, fakat aynı zamanda bunlar Down Sendromu olarak adlandırılan mongolizme sahip bebeklerde daha sık gözlenir.

Ayrıntılı Ultrasonda Hangi Sorunlar Tam Anlaşılamaz?

Küçük boyutlu yapısal sorunların çoğu ultrasonla tanınamaz. Yapısal kusurların tanınma olasılığı boyut ve yerleşimiyle ilgilidir.

• Yumuşak damağın yarık olması,
• Koanal atrezi denilen burun deliklerinde tıkanıklık olması,
• Özefagus atrezisi denilen yemek borusunun tıkanıklık olması,
• Anal atrezi denilen dışkı deliğinin oluşmaması,
• Bağırsaklarda tıkanıklık olması,
• Cinsel organlarda şekil bozukluklarının olması bunlardan bazılarıdır.

Bunun yanında,

• Gebenin aşırı kilolu olması,
• Gebelik haftasının uygun olmaması,
• Bebeğin anne karnında duruşunun uygun olmaması,
• Bebeğin amniyon sıvısının az olması,

gibi faktörler ultrason incelemesini olumsuz etkiler, olası sorunların saptanmasına engel olur. Bunların yanısıra bebeğin vücut ve organ yapılarının yapısal olarak dış görünümünü etkilemeyen kalıtsal veya edinsel hastalıklar, ultrasonla tanınamaz.

Doğumsal görme veya işitme problemleri, zeka geriliği, tüm kan hastalıkları, bazı metabolik hastalıklar, bazı enfeksiyon hastalıkları ultrasonda görülemeyebilir. Bu tür hastalıkların çoğunu gebelik sırasında herhangi bir tetkikle tanımak mümkün değildir. Bu hastalıkların bazıları amniyosentez veya kordon kanından alınan örnekten tetkik yapılarak anlaşılabilir.

Gebelikte Ayrıntılı Ultrason Anneye veya Bebeğe Herhangi Bir Zarar Verir Mi?

Ayrıntılı ultrasonda ses dalgaları kullanılmaktadır ve bebeklere zarar verdiği ile ilgili herhangi bir yayın yoktur.